Functioneel gebruik van strategieën verwijst naar het bewust toepassen van verschillende leesstrategieën om het begrip van teksten te verbeteren en specifieke leesdoelen te bereiken. Deze benadering moedigt leerlingen aan om actieve, doelgerichte lezers te worden die flexibel kunnen omgaan met verschillende soorten teksten en leessituaties. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van het functioneel gebruik van strategieën in relatie tot lezen in het basisonderwijs:

• Wat zijn leesstrategieën? Leesstrategieën zijn doelgerichte en planmatige benaderingen die leerlingen helpen om teksten effectiever te begrijpen. Enkele veelvoorkomende leesstrategieën zijn het maken van voorspellingen, het stellen van vragen, het maken van samenvattingen, het visualiseren van tekstinhoud, het maken van verbanden en het controleren van begrip.

• Functioneel gebruik: Leerlingen leren leesstrategieën niet alleen te kennen, maar ook wanneer en hoe ze deze strategieën effectief kunnen gebruiken tijdens het lezen. Ze leren bijvoorbeeld om voorspellingen te doen op basis van de titel en illustraties voordat ze een tekst lezen, om vragen te stellen tijdens het lezen om hun begrip te controleren, of om samenvattingen te maken nadat ze een passage hebben gelezen om de belangrijkste punten te benadrukken.

• Doelgericht lezen: Functioneel gebruik van strategieën moedigt leerlingen aan om hun leesgedrag aan te passen aan specifieke leesdoelen. Of het nu gaat om het vinden van specifieke informatie, het begrijpen van de hoofdgedachte van een tekst, het identificeren van de schrijversintentie, het evalueren van bronnen of het interpreteren van figuurlijk taalgebruik, leerlingen leren om strategieën te selecteren die het best passen bij hun doelen.

• Metacognitie: Leerlingen ontwikkelen metacognitieve vaardigheden door het functioneel gebruik van strategieën, wat betekent dat ze leren om bewust na te denken over hun leesproces. Ze leren bijvoorbeeld om zichzelf vragen te stellen zoals "Heb ik dit begrepen?" of "Welke strategieën kan ik gebruiken als ik moeite heb met dit stuk tekst?" Dit stelt hen in staat om hun eigen begrip te monitoren en indien nodig aanpassingen te maken.

• Differentiatie en instructie: Leerkrachten kunnen differentiatie toepassen door verschillende leesstrategieën aan te bieden en te modelleren, rekening houdend met de behoeften, interesses en leesniveaus van hun leerlingen. Ze kunnen ook gerichte instructie geven over hoe en wanneer specifieke strategieën kunnen worden toegepast in verschillende leessituaties.

Door het functioneel gebruik van strategieën te bevorderen, kunnen basisscholen leerlingen uitrusten met de nodige vaardigheden om zelfverzekerde, doelgerichte lezers te worden die in staat zijn om complexe teksten effectief te begrijpen en te analyseren.