Om een tekst goed te begrijpen, heb je vaak informatie nodig die niet in de tekst staat. Voorkennis helpt om dat soort afleidingen te kunnen maken. Kennis over het onderwerp van een tekst zorgt dus voor beter begrip, vooral bij zwakke lezers. Ook helpt voorkennis om de inhoud van de tekst beter te onthouden.
Woordenschat draagt op twee manieren bij aan tekstbegrip: het is essentieel om de inhoud van de tekst te begrijpen, maar het helpt ook in woordherkenning en ontlast daarmee het werkgeheugen.
Het opbouwen van achtergrondkennis en woordenschat is essentieel voor effectief leesbegrip en taalontwikkeling in het basisonderwijs. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van het belang en de praktische implementatie van het werken aan achtergrondkennis en woordenschat in relatie tot lezen:
Achtergrondkennis opbouwen: Achtergrondkennis verwijst naar de algemene kennis en begrip van de wereld die lezers hebben en die ze gebruiken om nieuwe teksten te begrijpen. Leerlingen met een rijkere achtergrondkennis zijn beter in staat om verbanden te leggen, verbanden te zien en de betekenis van teksten te begrijpen. Scholen kunnen achtergrondkennis opbouwen door middel van ervaringsgericht leren, excursies, multimediale bronnen en klasdiscussies over verschillende onderwerpen.
Woordenschatuitbreiding: Een uitgebreide woordenschat is een cruciale factor voor begrijpend lezen. Leerlingen met een grotere woordenschat hebben de neiging om teksten vlotter te lezen en beter te begrijpen. Scholen kunnen woordenschatuitbreiding bevorderen door middel van directe instructie van nieuwe woorden, het gebruik van contextuele aanwijzingen om betekenis te begrijpen, het aanbieden van herhaalde blootstelling aan woorden in verschillende contexten, en het gebruik van woordenschat- en contextuele strategieën tijdens het lezen.
Vocabulaire in context: Het is belangrijk dat leerlingen woordenschat leren binnen de context van echte teksten. Dit helpt hen om de betekenis van woorden te begrijpen en te onthouden, en om te zien hoe woorden worden gebruikt in zinsstructuren en tekstverbanden. Leerkrachten kunnen het begrijpen van woordenschat in context bevorderen door het selecteren van teksten met rijke taal, het gebruik van discussies en activiteiten die de betekenis van woorden in verschillende contexten verduidelijken, en het aanmoedigen van leerlingen om nieuwe woorden actief te gebruiken in hun eigen schrijven en spreken.
Differentiatie: Leerlingen hebben verschillende niveaus van achtergrondkennis en woordenschat, daarom is differentiatie essentieel om aan de behoeften van alle leerlingen te voldoen. Leerkrachten kunnen differentiëren door middel van het aanbieden van verschillende niveaus van tekstcomplexiteit, het aanpassen van instructie- en ondersteuningsstrategieën, en het bieden van aanvullende bronnen en activiteiten voor zowel het versterken van achtergrondkennis als woordenschat.
Door te werken aan achtergrondkennis en woordenschat in relatie tot lezen, kunnen basisscholen een sterke basis leggen voor het begrijpend lezen en de algemene taalvaardigheid van hun leerlingen, waardoor ze beter voorbereid zijn om te leren en te slagen in alle vakken.
Woordenschat uitbreiden bij begrijpend lezen en bij de zaakvakken
Lesvoorbeeld; werken aan een woordenlijst
Effectief leesonderwijs nader bekeken. Technisch lezen, woordenschat en leesstrategieën